മലയാളകവിതാചരിത്രത്തിലെ അത്ഭുതങ്ങളിലൊന്നാണ് ‘രമണ’ന്‍റെ ജാതകം. ഇത്ര ദീര്‍ഘായുസ്സുള്ള ഒരു ജാതകം ‘രമണ’നു മുന്‍പോ പിന്‍പോ മലയാളകവിതയില്‍ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. അത്ഭുതാദരവുകള്‍ മാറ്റിവച്ചാല്‍ രമണന് തരുന്ന ആനന്ദാതിരേകം ആഭിജാതമായൊരു കാവ്യസംസ്കാരത്തിന്‍റെ നാന്ദികുറിക്കല്‍ കൂടിയായിരുന്നു. സ്വരദാര്‍ഢ്യത്തിലും ഛന്ദോമുഗ്ദ്ധ സംഗീതത്തിലും അന്തരാത്മാവിന്‍ ആമന്ത്രണത്തിലും രമണന് നേടിയെടുത്ത ശക്തിസൗന്ദര്യങ്ങള്‍ പില്‍ക്കാലത്തുണ്ടായ മലയാള കവിതയുടെ കഷ്ടജാതകത്തെക്കൂടി തിരുത്തിക്കുറിക്കുകയാണു ചെയ്തത്.
ഇത് മലയാളകവിത, ആത്മസ്വരൂപമായിത്തന്നെ തിരിച്ചറിഞ്ഞുകൊണ്ട് അനുഭവിക്കുകയായിരുന്നു.
അരബിന്ദന്‍റെ കാവ്യദര്‍ശനത്തില്‍ ഉത്കൃഷ്ട കവിതയെക്കുറിച്ചുള്ള സംവാദത്തില്‍ ‘ജീവിതത്തില്‍ സംതൃപ്തമായ അന്തസ്സും പൂര്‍ണ്ണതയും ലഭിക്കാത്തിടത്തോളം കാലം കവിതയില്‍നിന്നും അതു പ്രതീക്ഷിക്കരുത്’ എന്നു പറയുന്നുണ്ട്. അടിമുടി റൊമാന്‍റിക്കായ ചങ്ങമ്പുഴയില്‍ ജീവിതാനന്ദം എന്നത് തൃപ്തികരമായ ഒരനുഭവമായിരുന്നില്ല. പൂര്‍ണ്ണതയ്ക്കുവേണ്ടി സദാ ഉഴറിക്കൊണ്ടിരുന്ന ഒരു മനസ്സായിരുന്നു അത്. അസ്വസ്ഥതകള്‍ക്കിടയില്‍നിന്ന് ഊറിക്കൂടിയ ക്ഷണികമായ ആനന്ദത്തെ കവിതയിലൂടെയും ജീവിതത്തിലൂടെയും വലിച്ചുകുടിക്കുകയായിരുന്നു ചങ്ങമ്പുഴ ചെയ്തത്.
അതുകൊണ്ടാണ് ഒരുവേള ജീവിതത്തെ അത്യുദാത്തതയില്‍ നിര്‍വ്വചിക്കാനും അതേനിമിഷംതന്നെ ഇകഴ്ത്താനും അദ്ദേഹത്തിനു സാധിച്ചത്. അതൃപ്തിയുടെയും അപൂര്‍ണ്ണതയുടെയും അസ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്‍റെയും എരിഞ്ഞടങ്ങലും ഉയര്‍ത്തെഴുന്നേല്പും ആ കവിതകളുടെ സവിശേഷതകളായിരുന്നു. അത് നേര്‍ത്ത നിലാവിന്‍ സുഖദസ്പര്‍ശംപോലെ കവിതകളിലാകെ ഒഴുകിക്കിടന്നു. വേദനയും നിരാസവും ഒഴിവാക്കിക്കൊണ്ടുള്ള ഒരു കാവ്യവിഷയവും ചങ്ങമ്പുഴ സ്വീകരിച്ചിരുന്നില്ല. വേദനിക്കുമ്പോഴും അതിലൂടെ ഊറിവരുന്ന ആനന്ദത്തെ കോരിക്കുടിക്കാനാണ് ചങ്ങമ്പുഴ ആഗ്രഹിച്ചത്. ലഹരിപിടിക്കുന്ന വേദനയെ ആനന്ദമായി അനുഭവിക്കാനും അതില്‍ നിന്നൊഴുകിവരുന്ന മുരളീരവത്തെ ആനന്ദാനുഭൂതിയായി ആസ്വദിക്കാനുമാണ് കവി താല്പര്യപ്പെട്ടത്. ഇത് ഭാരതീയകവിതയുടെ പൊതു സ്വഭാവത്തിന്‍റെ ഭാഗമാണ്. ദുഃഖോപാസകരായ മഹാകവികളുടെ മഹത്തായ പാരമ്പര്യം ഇതള്‍വിടര്‍ത്തി പരിശോധിച്ചാല്‍ ഇതു ബോദ്ധ്യമാവുകതന്നെചെയ്യും.
വിവേകത്തെ തിരസ്കരിച്ചുകൊണ്ട്, ഇന്ദ്രിയോന്മാദിയായ ലാവണ്യത്തെ തീവ്രവികാരത്തോടെ പുണരാനുള്ള അദമ്യമായ ഇച്ഛ. അതിലൂടെയാണ് കവികള്‍ പരമമായ സ്വാതന്ത്ര്യമനുഭവിക്കുന്നത്. ഇത് കവിതയുടെ ദര്‍ശനത്തെയും ലക്ഷ്യത്തെയും പുതുക്കിപ്പണിയാനുള്ള ശ്രമത്തിന്‍റെ ഭാഗംകൂടിയാണ്. അതുവരെയും കവിതയില്‍ നിലനിന്നിരുന്ന ആസ്വാദനത്തിന്‍റെയും ആനന്ദത്തിന്‍റെയും രസമുകുളങ്ങളെയാകെ നവീകരിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഒരു ഒഴുകിപ്പരക്കലായിരുന്നു ‘രമണ’നിലൂടെ ചങ്ങമ്പുഴ നടത്തിയത്. അത് ക്ലാസ്സിക് കാലഘട്ടത്തിലെ കവിതയില്‍ സംഭവിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന നവീകരണ പദ്ധതികളുടെ ഭാഗമായിരുന്നു. അതുകൊണ്ടു തന്നെ രമണകാവ്യം ലക്ഷ്യവേധിയുമായിരുന്നു.
എന്നും പുതുമതേടുന്നൊരു കവിമനസ്സായിരുന്നു ചങ്ങമ്പുഴയ്ക്കുണ്ടായിരുന്നത്. രമണന് പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നതിന് കാലങ്ങള്‍ക്കു മുന്‍പേ ചങ്ങമ്പുഴ ഇക്കാര്യത്തില്‍ വളരെ ജാഗരൂകനായിരുന്നു. പുസ്തകങ്ങള്‍ അച്ചടിച്ച് വിതരണം ചെയ്യാന്‍ കഴിയാതിരുന്ന കാലത്ത് കവിതയെ മലയാളിസമൂഹമാകെ പ്രചരിപ്പിക്കുവാന്‍ വായ്മൊഴിയിലൂടെ മാത്രമേ കഴിയൂ എന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞ ചങ്ങമ്പുഴ ആദ്യകൃതിയായ ‘ബാഷ്പാഞ്ജലി’യില്‍ കവിതകള്‍ക്കൊപ്പം അവ എഴുതിയ രീതികള്‍കൂടി കൊടുത്തിരുന്നു. മാവേലി, ഓമനക്കുട്ടന്‍, കല്യാണി കളവാണി, മധുമൊഴി എന്നിവയായിരുന്നു ആ രീതികള്‍. നാടന്‍പാട്ടുകളുടെ ശീലുകള്‍ക്ക് ആനുസൃതമായി എഴുതിയ കവിതകളിലൂടെ യൗവനാരംഭകാലത്തുതന്നെ ചങ്ങമ്പുഴ കാവ്യാസ്വാദകരുടെ ഹൃദയഭാജനമായിത്തീര്‍ന്നിരുന്നു. ഇത് ചങ്ങമ്പുഴയുടെ കാവ്യജീവിതത്തില്‍ ഉടനീളം കാണാം.
പിന്നീട് ഭാഷാവൃത്തങ്ങളെ കൂട്ടുപിടിച്ചുകൊണ്ട് കവിതകള്‍ എഴുതിയിരുന്ന ഘട്ടത്തിലും പുതുമയാര്‍ന്ന കാവ്യാസ്വാദനം തന്നെയായിരുന്നു ചങ്ങമ്പുഴ ലക്ഷ്യം വച്ചിരുന്നത്.
ഒരു പകുതി പിശാചും ഒരു പകുതി ഗന്ധര്‍വ്വനും ചേര്‍ന്നതായിരുന്നു ആ ജന്മം. അതിനുള്ളില്‍ വിവേകത്തിനു സ്ഥാനമുണ്ടായിരുന്നില്ല. വികാരമാകട്ടെ, അനിയന്ത്രിതവും. ജീവിതത്തെ ആസക്തി നിറഞ്ഞ ഒരിഷ്ടത്തോടെയാണ് ചങ്ങമ്പുഴ സ്വീകരിച്ചത്. എന്തിലും കവിത കണ്ടെത്തുമ്പോള്‍ സംഭവിക്കുന്ന ആവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ആദ്യം മുതലേ കവിയെ അസ്വസ്ഥപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. കാവ്യവിഷയങ്ങളുടെ തെരഞ്ഞെടുപ്പിലും അവതരണത്തിലും വികാരം നിയന്ത്രണമേറ്റെടുത്തപ്പോള്‍ കവി കടുത്ത നിരാശയിലേക്ക് കൂപ്പുകൂത്തി. ഒരു രക്ഷപ്പെടല്‍ അനിവാര്യമാണെന്ന് ചിന്തിച്ചുറപ്പിച്ച കാലംകൂടിയായിരുന്നു അത്. 1932-ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ‘സൗന്ദര്യലഹരി’യില്‍ കവി ഇക്കാര്യം സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.
“ഇന്നലെ,ത്തേങ്ങിത്തേങ്ങിയെ
ന്തിനോ കരഞ്ഞു ഞാ-
നിന്നിനി ചിരിക്കട്ടെ;
നാളെ ഞാനൊഴിഞ്ഞേക്കാം!
പുതുമേ, വീണ്ടും വീണ്ടും
പുല്‍കുക ലോകത്തെ നീ
മതിയെന്നവളെക്കൊണ്ടോതി
ക്കാതൊരിക്കലും!”
ഇവിടെ ഇന്നലത്തെ കരച്ചിലും നാളത്തെ ഒഴിഞ്ഞുപോകലും സംഭവിച്ചതും സംഭവിക്കാനിരിക്കുന്നതുമാണ്. ഒരു അപരിഹാര്യത ഈ രണ്ടനുഭവങ്ങള്‍ക്കുമുണ്ട്. എന്നാല്‍ ‘ഇന്ന്’ എന്നത് അനിവാര്യമാണ്. അതിനെയാണ് പുതുക്കിപ്പണിയേണ്ടത്. ഇന്നിന്‍റെ നിര്‍മ്മിതിയില്‍ നിന്നാണ് ഭാവിയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെ രൂപപ്പെടുത്തേണ്ടത്. അത്തരമൊരു സ്വാതന്ത്ര്യത്തെ അഭിമുഖീകരിക്കുമ്പോള്‍ മനുഷ്യന്‍ സംത്രാസം അനുഭവിക്കുമെന്ന് സോറന്‍ കീര്‍ക്കേഗാര്‍ പറയുന്നുണ്ട്.
ചങ്ങമ്പുഴയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഈ സംത്രാസം ആത്മവഞ്ചനയില്‍നിന്നുള്ള രക്ഷപ്പെടല്‍കൂടിയായിരുന്നു. തന്‍റെ കാവ്യനീതിയോട് താന്‍തന്നെ പുലര്‍ത്തിപ്പോരുന്ന സത്യസന്ധതയില്ലായ്മ. അതിനെ മറികടക്കാനുള്ള ധൈര്യപ്പെടലില്‍നിന്നാണ് ‘പുതുമ’ എന്ന ആശയം ചങ്ങമ്പുഴയ്ക്ക് വീണുകിട്ടുന്നത്. ഇതിലൂടെ മാത്രമേ സര്‍ഗ്ഗാത്മകമായ ശുദ്ധീകരണംസാദ്ധ്യമാകൂവെന്ന് ചങ്ങമ്പുഴ ഉറച്ചു വിശ്വസിച്ചിരുന്നു.
മുപ്പതുകളുടെ ആരംഭം മുതല്‍ ചങ്ങമ്പുഴ അതിനുവേണ്ടിയുള്ള ശ്രമങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയിരുന്നു. അതിന്‍റെ സാദ്ധ്യതകളെക്കുറിച്ച് ആത്മമിത്രങ്ങളോടും മഹാരാജാസ് കോളേജിലെ തന്‍റെ അദ്ധ്യാപകനായ എല്‍.വി. രാമസ്വാമി അയ്യരോടും ചങ്ങമ്പുഴ നിരന്തരം ചര്‍ച്ചചെയ്യുകയുണ്ടായി. എല്‍.വി. ആറാണ് എഡ്മണ്ട് സ്പെന്‍സര്‍ എന്ന വലിയ കവിയെ ചങ്ങമ്പുഴയ്ക്ക് പരിചയപ്പെടുത്തിക്കൊടുത്തത്. സ്പെന്‍സറിന്‍റെ അജപാലവിലാപകാവ്യ രീതിയോട് ചങ്ങമ്പുഴയിലെ പുതുമ തേടുന്ന മനസ്സ് പെട്ടെന്ന് ഇഴുകിച്ചേര്‍ന്നു. ചങ്ങമ്പുഴയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഈ കാവ്യം നവീനമായൊരു കാവ്യാന്വേഷണത്തിന്‍റെ സമാരംഭമായിരുന്നു. ‘ദി ഷെപ്പേര്‍ഡ് കലണ്ട(1579)റാ’ണ് സ്പെന്‍സറിന്‍റേതായി ചങ്ങമ്പുഴ അക്കാലത്ത് ഏറ്റവുമധികം വായിച്ച കാവ്യപുസ്തകം. അതിനുള്ളിലെ അനുഭവത്തെ സ്വന്തം ജീവിതത്തിലേക്ക് ഒരു കണ്ണാടിയിലെന്നപോലെ പകര്‍ത്താനാണ് കവി ആദ്യം ശ്രമിച്ചത്. മാറിമാറിവരുന്ന ഋതുക്കള്‍പോലെ, മനുഷ്യജീവിതത്തിന്‍റെ വ്യത്യസ്തദശകള്‍ സ്വര്‍ഗ്ഗീയസൗന്ദര്യത്തിന്‍റെയും സ്വര്‍ഗ്ഗീയപ്രേമത്തിന്‍റെയും അകമ്പടികളിലൂടെ പ്രകീര്‍ത്തിക്കപ്പെടുന്നതാണ് ‘ദി ഷെപ്പേര്‍ഡ് കലണ്ടറി’ലെ കാവ്യവിഷയം. ഈ കൃതിയെ അടിസ്ഥാനപ്രമാണമായി സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ടുള്ള നവീകരണപദ്ധതിയയിരുന്നു ചങ്ങമ്പുഴ തീരുമാനിച്ചുറപ്പിച്ചിരുന്നത്.
അത്തരം ചില തുടക്കങ്ങള്‍ അക്കാലത്തുതന്നെ ചങ്ങമ്പുഴ ആരംഭിച്ചിരുന്നു. എന്നാല്‍ പലപ്പോഴും ആ കാവ്യപരീക്ഷണങ്ങള്‍ ഹര്‍ഷോന്മാദത്തില്‍ കലാശിച്ചതല്ലാതെ, അതില്‍നിന്ന് നവീനമായൊരു കാവ്യാനന്ദത്തെ സൃഷ്ടിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല. ഇതുവീണ്ടും നിരാശയ്ക്ക് കാരണമാവുകയും സ്പെന്‍സറിന്‍റെതന്നെ ‘കോളിന്‍ ക്ലൗഡ്സ് കം ഹോം എഗെയ്ന്‍’ (1595), ‘എപ്പിത്താമിയന്‍’ (1595), ‘പ്രോതലാമിയന്‍’ (1596), ‘അമോറ്റി’ (1596) തുടങ്ങിയ കാവ്യങ്ങള്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു വായിക്കാന്‍ താല്പര്യപ്പെടുകയും ചെയ്തു.
കാവ്യപരീക്ഷണങ്ങളുടേതായ ഈ നാളുകളിലാണ് സുഹൃത്ത് ഇടപ്പള്ളി രാഘവന്‍പിള്ള ആത്മഹത്യചെയ്യുന്നത്. കവിതയിലും സൗഹൃദത്തിലും ശൈലിയിലും ഒരേ ലഹരി സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഇരുവര്‍ക്കുമിടയില്‍ സ്പര്‍ദ്ധയും അധിസ്വത്വവും കൂടുതലായിരുന്നു. ഒരു സുഹൃത്ത് എന്നതിനപ്പുറത്തേക്ക് ഇടപ്പള്ളിയുമായി ഒരാത്മബന്ധം ചങ്ങമ്പുഴയ്ക്കില്ലായിരുന്നു. ഏറക്കുറെ അന്തര്‍മ്മുഖനും വിഷാദവാനുമായ ഇടപ്പള്ളിയുടെ കാവ്യരചനാരീതിയോട് ഒരിക്കലും പൊരുത്തപ്പെടുവാനോ കവിയെ അംഗീകരിക്കുവാനോ ചങ്ങമ്പുഴയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞില്ല. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഇടപ്പള്ളിയുടെ മരണം അത്ര ആഴത്തില്‍ ചങ്ങമ്പുഴയെ വേദനിപ്പിച്ചതുമില്ല. ഇടപ്പള്ളിയുടെ മരണം കഴിഞ്ഞ് ആഴ്ചകള്‍ക്കുള്ളില്‍ (1936 ജൂലൈ 20) പ്രിയസുഹൃത്തിന്‍റെ മരണത്തില്‍ അനുശോചിച്ചുകൊണ്ട് ഒരു കവിത മാതൃഭൂമിയില്‍ ചങ്ങമ്പുഴ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുകയുണ്ടായി. വിഷാദത്തിന്‍റെയും മോഹഭംഗത്തിന്‍റെയും ജീവിതനിരാസത്തിന്‍റെയും മേഘജാലങ്ങള്‍ ആ കവിതയിലാകെ നിറഞ്ഞുനിന്നിരുന്നു.
“നീലക്കുയിലേ, നിരാശയാല്‍ നിന്‍
നീറും മനസ്സുമായ് നീ മറഞ്ഞു.
കേള്‍ക്കുകയില്ലിനിമേലില്‍ നിന്‍റെ
നേര്‍ത്തുനേര്‍ത്തുള്ള കളകളങ്ങള്‍.
ഇന്നോളമീ മലര്‍ത്തോപ്പില്‍ നമ്മ-
ളൊന്നിച്ചു ചേര്‍ന്നു പറന്നു പാടി–“
എന്നു തുടങ്ങി
“നിന്നാത്മശാന്തിക്കുവേണ്ടി മാത്ര-
മെന്നുമീത്തോഴന്‍ ഭജിച്ചുകൊള്ളാം.
വെല്ക, നീ സൗഹൃദപ്പൊന്നുലുക്കേ
വെല്ക നീ വിണ്ണിന്‍ കെടാവിളക്കേ!”
എന്നു സംബോധനചെയ്തുകൊണ്ടാണ് കവിത അവസാനിക്കുന്നത്. ഇത്തരം ദുഃഖാര്‍ദ്രമായ വരികള്‍ ഇതിനുമുന്‍പും ചങ്ങമ്പുഴ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ആഴത്തില്‍ വേരോട്ടമില്ലാത്ത ആത്മാര്‍ത്ഥത ഈ കവിതയില്‍ ആദ്യാവസാനം മുഴച്ചുനില്‍ക്കുന്നതു കാണാം.
സുഹൃത്തിന്‍റെ മരണം ഏല്പിച്ച ദുഃഖഭാരമായിരുന്നില്ല പ്രധാനമായും ചങ്ങമ്പുഴയെ അസ്വസ്ഥചിത്തനാക്കിയിരുന്നത്. മുന്‍പ് പരീക്ഷിച്ചറിഞ്ഞുകൊണ്ടിരുന്ന പുതിയ കാവ്യരീതിയെ നന്നായി പോഷിപ്പിക്കാന്‍ കഴിയാത്തതിലുള്ള വിഷമമായിരുന്നു ആ മനസ്സില്‍ നീറി നിന്നിരുന്നത്. ഒരുമാസക്കാലത്തെ കഠിനസംഘര്‍ഷങ്ങളിലൂടെയാണ് ചങ്ങമ്പുഴയ്ക്ക് ഒടുവില്‍ ‘രമണന്’ എഴുതിത്തീര്‍ക്കാനായത്. അതാകട്ടെ, ആസന്ന സന്ദര്‍ഭസൃഷ്ടി ആയിരുന്നിട്ടുകൂടിയും ആ കാവ്യം മുന്നോട്ടുവച്ച കാവ്യസ്വാതന്ത്ര്യം കാലം ആവശ്യപ്പെട്ട ചരിത്രപരമായ സാംസ്കാരികദൗത്യമായി പരിണമിക്കുകയാണുണ്ടായത്.
അതീവലളിതവും സുഭഗവുമായൊരു കഥാഘടനയാണ് രമണന്‍റേത്. അതിന് പ്രത്യക്ഷത്തില്‍ കാലങ്ങളെ അതിജീവിക്കുവാനുള്ള കെല്പില്ല. ഒരു നീര്‍ക്കുമിളപോലെ പൊട്ടിപ്പോകാവുന്ന പ്രണയം. പക്ഷേ, അനുരാഗത്തിന്‍റെ ആദ്യസമാഗമം മുതല്‍ അനിവാര്യമായ ദുരന്തത്തിലെത്തിച്ചേരുന്ന അന്ത്യനിമിഷം വരെ കാവ്യം നിലനിര്‍ത്തുന്ന വൈകാരികഘടന ശ്രദ്ധേയമാണ്. അതാണ് രമണന്‍റെ ആയുസ്സിനെ നിലനിര്‍ത്തുന്ന പ്രധാന ഘടകം. അതിനനുസൃതമായി ഒഴുകി പരക്കുന്ന സംഗീതാത്മകത. അതും പ്രാധാന്യമുള്ളതാണ്. ഒന്നു തുളുമ്പിപ്പോകാവുന്ന മുഹൂര്‍ത്തങ്ങള്‍ പലതുമുണ്ട്. ചില പ്രണയനിമിഷങ്ങള്‍ക്ക് ആത്മാവിലേക്ക് കടക്കുവാന്‍ കഴിയുന്നില്ല. തുടര്‍ച്ചകളേക്കാളേറെ ഇടര്‍ച്ചകളുണ്ട്. നായികാനായകന്മാരുടെ അന്തര്‍സംഘര്‍ഷത്തെ നിയന്ത്രിക്കാനാകാതെവരുന്ന സന്ദര്‍ഭങ്ങളുണ്ട്. ഇരുവരുടെയും ദ്വന്ദ്വവ്യക്തിത്വസംഘര്‍ഷങ്ങള്‍ അതിന്‍റെ അതിര്‍ത്തികളെ ലംഘിക്കുന്നത് കാണാം.
പ്രപഞ്ചനീതിയെ നോക്കി ഏതുനിമിഷവും വിലപിക്കുവാന്‍ കാത്തിരിക്കുന്ന ചില ദുഃസൂചനകളുണ്ട്. ഇതെല്ലാം പരീക്ഷണോന്മുഖമായ ഒരു കാവ്യത്തെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ചര്‍ച്ചചെയ്യേണ്ടതില്ല. പക്ഷേ, മേല്‍പ്പറഞ്ഞ പരിമിതികളെയെല്ലാം മറികടന്നുകൊണ്ട് ഉദാത്തതയിലേക്ക് ചിറകുവയ്ക്കാന്‍ ‘രമണനു’ കഴിഞ്ഞു എന്നുള്ളിടത്താണ് കാവ്യത്തിന്‍റെ വിജയം അര്‍ത്ഥവത്താകുന്നത്. അതിനുപിന്നില്‍ ജാഗ്രതയുള്ള ഒരു കവിയുടെ ഉണര്‍ന്നിരിപ്പുണ്ട്. പാശ്ചാത്യകാവ്യസംസ്കാരത്തില്‍നിന്നു പകര്‍ന്നുകിട്ടിയ കാവ്യരചനാരീതിയെ മലയാളത്തിലെ കാവ്യാസ്വാദകര്‍ക്ക് രുചിക്കുംവിധത്തില്‍ പാകപ്പെടുത്തി അവതരിപ്പിച്ചിടത്താണ് ആ സര്‍ഗ്ഗാത്മകകൗശലം ഒളിഞ്ഞിരിക്കുന്നത്. അത് കാലം ആവശ്യപ്പെട്ട കാവ്യദൗത്യങ്ങളിലൊന്നായിരുന്നു.
ഇതിനനുബന്ധമായി ചര്‍ച്ചചെയ്യപ്പെടേണ്ട വിഷയങ്ങളിലൊന്ന് സമുദായനീതിയുടെ നിര്‍ദ്ദയമായ ഇടപെടലുകള്‍ക്കുനേരെ രമണനിലൂടെ ചങ്ങമ്പുഴ നടത്തിയ പ്രതിഷേധമാണ്. രമണന്‍റെ ജീവിതദുരന്തത്തിനു പ്രധാനഹേതു ‘വിത്തപ്രതാപാനുഭൂതി’യാണെന്ന് കാവ്യത്തില്‍ മദനനിലൂടെ ചങ്ങമ്പുഴ തുറന്നുപറയുന്നുണ്ട്.
‘അത്താമരക്കുരുന്നയ്യോ! കരിഞ്ഞുപോയ്
വിത്തപ്രതാപമേ, നിന്നിടിവെട്ടിനാല്‍
അക്കൊച്ചുഹംസം ചിറകറ്റടിഞ്ഞുപോയി
ദുഷ്കുബേരത്വമേ, നിന്‍ കരവാളിനാല്‍
ഭാസിച്ചരുന്നൊരുപ്പൂമൊട്ടരഞ്ഞുപോയ്
ഹാ! സമുദായമേ, നിന്‍ കാല്‍ച്ചുവിട്ടിനാല്‍’
എന്നാണ് മദനവിലാപം. തുടര്‍ന്ന് കാവ്യാന്തത്തില്‍
‘വിത്തപ്രതാപവും നിര്‍ദ്ദയനീതിയും
ഞെക്കിഞെരിച്ചു തകര്‍ത്തൊരു ജീവിതം’
എന്നുകൂടി എഴുതിയാണ് ചങ്ങമ്പുഴ പ്രതിഷേധത്തിന്‍റെ കൊടിതാഴ്ത്തുന്നത്. ഇത് ഇടപ്പള്ളിയുടെ വ്യക്തിജീവിതത്തിനും ബാധകമാണ്. ആഢ്യത്വത്തിനോടും ദുഷ്പ്രഭുത്വത്തിനോടും വ്യക്തിജീവിതത്തില്‍ ചങ്ങമ്പുഴ പുലര്‍ത്തിപ്പോന്ന കടുത്ത നിഷേധാത്മകനിലപാടിന്‍റെ തുറന്നുപറച്ചിലാണ് മദനനിലൂടെ വെളിപ്പെടുന്നത്.
കുലീനപാരമ്പര്യങ്ങളുടെ നിറവില്‍ നിന്നിരുന്ന എല്ലാത്തിനോടും എന്തെന്നില്ലാത്ത അമര്‍ഷം ചങ്ങമ്പുഴയ്ക്ക് ആദ്യംമുതലേ ഉണ്ടായിരുന്നു. സ്വതേ അസ്വസ്ഥമായ ആ കവിഹൃദയം ഇടപ്പള്ളിയുടെ മരണത്തോടെ കൂടുതല്‍ സ്ഫോടനാത്മകമായി. യാഥാസ്ഥിതികസമൂഹത്തിനുനേരെ അടക്കിവച്ചിരുന്ന പ്രതിഷേധത്തിന്‍റെ തുടര്‍ച്ചകള്‍ രമണനിലൂടെ പൊട്ടിയൊഴുകാന്‍ തുടങ്ങി. വ്യക്തി അയാള്‍ ജീവിക്കുന്ന പരിഷ്കൃതസമൂഹവുമായി നടത്തിയ സാംസ്കാരികവിപ്ലവമായിരുന്നു അത്. കാലത്തിന്‍റെ സങ്കുചിതവും ധാര്‍ഷ്ട്യം കലര്‍ന്നതുമായ നിലപാടുകള്‍ക്കുനേരെ രമണനിലൂടെ ചങ്ങമ്പുഴ ശബ്ദിക്കുന്നത് കാലാതീതമായൊരു അനുഭവമാണ്. ആ ശബ്ദത്തിന് ആഴത്തില്‍ വേരോട്ടമുള്ള ഒരു സാംസ്കാരികചരിത്രമുണ്ട്. നിലവിലുള്ള കപടമര്യാദകളെ തകര്‍ത്തെറിയുവാനുള്ള കരുത്തിന്‍റെ തുറന്നുപറച്ചിലാണത്.
എന്നാല്‍ സമുദായനീതിയുടെ ദുഷിപ്പുകളെ തെരുവിലേക്ക് വലിച്ചിഴച്ചുകൊണ്ടുവന്ന് ചോദ്യംചെയ്യാന്‍ ചങ്ങമ്പുഴയിലെ കവി ശ്രമിക്കുന്നില്ല എന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. ഇത് പ്രധാനമായും ചൂണ്ടിക്കാണിക്കാന്‍ കാരണം രമണനെഴുതപ്പെടുന്ന കാലത്താണ് ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ബുദ്ധിജീവികളില്‍ സ്പാനിഷ് യുദ്ധം ഉണര്‍ത്തിവിട്ട പ്രകമ്പനങ്ങള്‍ പുരോഗമനചിന്ത വളര്‍ത്തുന്നത്. ഇതിന്‍റെ അതിശക്തമായ ഇടപെടലുകളില്‍നിന്നാണ് അഖിലേന്ത്യാ പുരോഗമനസംഘടന രൂപംകൊള്ളുന്നത്. അപ്പോള്‍ ‘വിത്തപ്രതാപ’ത്തിനെതിരെ ആഞ്ഞടിക്കുവാന്‍ ഉപയുക്തമായൊരു രാഷ്ട്രീയപരിസരംകൂടി നിലവില്‍വന്നതറിഞ്ഞിട്ടും കവി അതിലേക്ക് ശ്രദ്ധ കൊടുക്കാതെ നായകനെ വിലപിക്കുവാന്‍ വിടുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. അപ്പോള്‍ ശോകപര്യവസായിയായ രമണജീവിതത്തിലൂടെ കവി ലക്ഷ്യമാക്കിയതെന്ത് എന്ന ചോദ്യത്തിന് ഇനിയും ഉത്തരം കാണേണ്ടതുണ്ട് എന്നു വരുന്നു. ഒരു കലാകാരന്‍റെ വികാരം നിറഞ്ഞ ഹൃദയത്തിന്‍റെ സാക്ഷാല്‍ക്കാരം എന്നതിനപ്പുറത്തേക്ക് ‘രമണന്’ ചരിത്രപരമായ സാംസ്കാരികദൗത്യത്തിലേക്ക് ചേര്‍ന്നുനിന്നുകൊണ്ട് സംവാദത്തിലേര്‍പ്പെടാന്‍ കഴിഞ്ഞിരുന്നുവെങ്കില്‍ അത് സാഹിത്യചരിത്രത്തിന്‍റെ മാത്രമല്ല, പുരോഗമനരാഷ്ട്രീയചരിത്രത്തിന്‍റെകൂടി ജ്വലിക്കുന്ന ഒരദ്ധ്യായമായി മാറിയേനെ.
രമണന് എങ്ങനെയാണ് വായിക്കേണ്ടത് എന്നതിനെ സംബന്ധിച്ച് പുതിയ ചര്‍ച്ചകള്‍ നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന കാലമാണിത്. ഇത്തരം ധൈര്യപ്പെടലുകള്‍ കാലം ആവശ്യപ്പെടുന്ന പാഠരീതിയാണെന്നും അതില്‍നിന്നും ഒരു പുനഃപഠനാധിഷ്ഠിതനിര്‍മ്മിതി ഉണ്ടാകണമെന്നും കേസരി ബാലകൃഷ്ണപിള്ള അഭിപ്രായപ്പെട്ടിട്ടുള്ളതിന്‍റെ പ്രസക്തി കൂടിവരുന്ന കാലഘട്ടംകൂടിയാണിത്.
കാലഘട്ടങ്ങളെ സ്വാധീനിച്ച രമണന് ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള കൃതികളെ വായിക്കാനെടുക്കുമ്പോള്‍, പതിവുകാഴ്ചകള്‍ക്കും അനുഭവങ്ങള്‍ക്കും അപ്പുറത്തേക്ക് കടക്കാന്‍ നമുക്കു കഴിയണം. രമണവായനകളില്‍ പലപ്പോഴും ‘മര്യാദകള്‍’ വിട്ട് പുറത്തേക്കു പോകാന്‍ കഴിയാതെവരുന്നത് വിമര്‍ശകന്‍റെ സങ്കുചിതവും യാഥാസ്ഥിതികവുമായ നിലപാടുകള്‍കൊണ്ടാണ്. എന്നാല്‍ ഒരു യുവ ഹൃദയത്തിന്‍റെ ആത്മാര്‍ത്ഥമായ പ്രണയനിര്‍വ്വചനത്തിനു സംഭവിച്ച ഗുരുതരവും ഒഴിവാക്കാനാകാത്തതുമായ ദുരന്തം എന്നതിനപ്പുറത്തേക്ക് ‘രമണന്’ ചില പുതിയ വായനകള്‍ ആവശ്യപ്പെടുന്നുണ്ട്.
പ്രധാനമായും മനഃശാസ്ത്രപഠനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചില വ്യാഖ്യാനങ്ങള്‍ പുതിയ കാലത്ത് പരീക്ഷിച്ചുനോക്കാവുന്നതാണ്. അതിലൊന്ന് ‘രമണന്, മദനന്‍ എന്നീ പുരുഷന്മാര്‍ തമ്മിലുള്ള ഗാഢമായ സ്വവര്‍ഗ്ഗസ്നേഹത്തിന്‍റെ കഥപറയുന്ന കൃതികളിലൊന്നാണ് രമണന്’ എന്ന എന്‍.എസ്. മാധവന്‍റെ നിരീക്ഷണമാണ്. മറ്റൊന്ന് പ്രണയത്തെ പ്രഞ്ചാനുഭവമെന്നു വിശേഷിപ്പിച്ച ചങ്ങമ്പുഴ രമണനിലൂടെ ശ്വാശ്വതപ്രണയത്തെ തിരസ്കരിക്കുന്നതിനു പിന്നിലുള്ള വാദഗതികള്‍ ചര്‍ച്ചചെയ്യേണ്ടതാണ്. മറ്റൊന്ന് കൃതിയില്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു കടന്നുവരുന്ന ദ്വന്ദ്വവ്യക്തിത്വം ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള വൈരുദ്ധ്യങ്ങള്‍ മനഃശാസ്ത്രനിര്‍വ്വചനങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി പഠനവിധേയമാക്കേണ്ടതാണ്. ഈ വൈരുദ്ധ്യങ്ങള്‍ രമണനില്‍ ആദ്യാവസാനം കാണാം.
ഒരുഭാഗത്ത് ആത്മനിന്ദ മറുഭാഗത്ത് ആത്മഹര്‍ഷം. ഒരിടത്ത് ചന്ദ്രികയ്ക്ക് മാതാപിതാക്കളോടുള്ള അതിരുകടന്ന പ്രീതി അതേ അവസരത്തില്‍ രമണനോടു തോന്നുന്ന സഹതാപംകലര്‍ന്ന അനുരാഗം. ആദ്യം മുതലേ ചങ്ങമ്പുഴ മദനനിലൂടെ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്ന ധനവും ദാരിദ്ര്യവും തമ്മിലുള്ള അന്തരം. ഇടയവനവും നഗരവും തമ്മിലുള്ള അന്തരം. ചന്ദ്രികയുടെ തോഴി ഭാനുമതിയുടെ പ്രണയത്തിനോടുള്ള വൈരുദ്ധ്യം കലര്‍ന്ന നിലപാടുകള്‍. മദനന്‍റെ ധീരോദാത്തവും എന്നാല്‍ അതീവദുര്‍ബ്ബലവുമായ നിലപാടുകള്‍. ഇതെല്ലാം വരുംകാലങ്ങളില്‍ പഠനവിധേയമാക്കേണ്ട വിഷയങ്ങളാണ്.
രമണന് പറയുന്നതും രമണനെക്കുറിച്ച് പറയുന്നതും രണ്ടും രണ്ടുതന്നെയാണ്. ഇത് തിരിച്ചറിയേണ്ട നിര്‍ണ്ണായകഘട്ടത്തിലാണ് നാമിപ്പോള്‍. പുതിയ കാലത്തിന്‍റെ കാവ്യനിര്‍വ്വചനങ്ങള്‍കൊണ്ട് രമണനെ അളന്നെടുക്കേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. “ഭൂതകാലത്തേക്ക് ഭാവിയുടെ കാലസൂചികളുമായി കടന്നുചെന്നു പരിശോധിച്ചാല്‍ കിട്ടുന്നത് ചില നക്ഷത്രങ്ങള്‍ മാത്രം. രഹസ്യനക്ഷത്രങ്ങള്‍ ഒളിഞ്ഞിരുന്നുകൊണ്ട് നിങ്ങളെ നോക്കിച്ചിരിക്കുന്നുണ്ടാകും.” എന്ന എഫ്. ആര്‍. ലീവ്സിന്‍റെ വാക്കുകള്‍ രമണനും ബാധകമാണ്.
എന്നാല്‍ മലയാളിക്ക് ‘രമണന്’ രഹസ്യങ്ങളിലേക്ക് തുറന്നുകിടക്കുന്ന ഒരു കാവ്യമല്ല. അതിനുള്ളിലെ നക്ഷത്രങ്ങള്‍ക്ക് ഓരോ ഋതുക്കള്‍ കഴിയുംതോറും തിളക്കം കൂടിവരികയുമാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് സൗന്ദര്യത്തെയും അഭിരുചിയെയും സംബന്ധിക്കുന്ന ദാര്‍ശനികപഠനങ്ങള്‍ക്കുകൂടി ‘രമണന്’ വഴിതെളിക്കുന്നത്. അത്തരം പഠനങ്ങള്‍ ചങ്ങമ്പുഴക്കവിതകളുടെ തത്ത്വചിന്തയെ കൂടുതല്‍ അര്‍ത്ഥവത്താക്കുകതന്നെ ചെയ്യും.
